Helleborus
De Helleborus oriëntalis is een winterharde, groenblijvende vaste plant met stevig blad. In het najaar zet de plant ondergronds knop en afhankelijk van de lengte van de winter ontvouwen de eerste bloemen zich reeds in januari in de prachtigste kleuren. Voor die tijd kan alle blad tot de grond worden afgeknipt. Zodoende ontrollen de verse bloemstelen en later ook de nieuwe, frisgroene bladeren zich en worden niet verborgen onder oud, soms wat lelijk geworden, blad. Ook lekt er geen smeltwater van dat oude blad op de knoppen, waardoor zwarte plekjes kunnen ontstaan èn de knoppen krijgen meer licht. Op deze manier worden ziektes voorkomen. In de praktijk betekent dit, dat je bij vroeg invallende vorst, begin november het blad al moet hebben afgeknipt. Het blad vroeg afknippen, heeft ook als voordeel, dat je de punten van de sneeuwklokjes, die mooi met Helleborus combineren, niet vertrapt.
Over het vermeerderen
De bijtjes vliegen af en aan en brengen zo het stuifmeel van de ene bloem op de stamper van de andere. Je laat dan aan de natuur over welke bloemen met elkaar kruisen…. wit met geel….. paars met gespikkeld et cetera. Dit kan gestuurd worden, door met een kwastje het stuifmeel van een bepaalde bloem over te brengen op een bloem die je uitzoekt.
“Ik heb een witte gekruist met een donker roze en uit het aldus ontstane zaad ontstonden witte bloemen met een subtiel roze rand! Een donkere driedubbele Helleborus heb ik bestoven met het stuifmeel van de Red - Upstart. Dit is een donkerrode, iets opkijkende bloem. Zodoende hoopte ik een drie- dubbele-iets opkijkende-donkere te verkrijgen….. Van de 100 planten bleken er drie inderdaad zo te zijn! Het duurt vier jaar voordat een zaadje plant is geworden en bloeit en u kunt zich het feest voorstellen als ik deze bijzondere planten in het kwekerijtje ontdek! Maar verder is er ook zeker geen sprake van teleurstelling over de overige 97 planten. Want hier zitten ook een aantal annemoonbloemigen tussen en de Helleborus is sowieso van een schoonheid waar een mens niet persé bij hoeft staan te juichen, maar gerust stil van kan worden”.
Na de bloei ontstaan er decoratieve zaaddozen. Deze springen in juni open. Ann vangt dat zaad voor die tijd op, maar als u het zaad gewoon op de grond laat vallen en niet schoffelt, staan er het jaar daarop allemaal kleine plantjes onder de plant! Deze kunt u wat uitdunnen en zeker nog een jaar laten staan en de tweejarige zaailingen plant u later op een plaats waar u ze wilt hebben. U kunt natuurlijk ook het zaad opvangen en in potjes zaaien, maar de omstandigheden in de volle grond zijn veel minder wisselend dan in potjes en u hebt er veel meer werk van. Ann laat het zaad van de gekruiste planten dus niet op de grond vallen, maar zaait dit in potten om u deze na vier jaar in bloei aan te kunnen bieden in pot.
Ze adviseert trouwens om altijd een plant in bloei te kopen, tenzij de kleur u niet uitmaakt, want bij planten verkregen uit zaad, kan men de kleur nooit 100 % voorspellen. Dit kan alleen van planten die uit het laboratorium komen en verkregen zijn uit weefselkweek. Ook betaalt u voor een dubbele veel meer en dan is het wel fijn om te zien of het daadwerkelijk een dubbele is.
Standplaats
Een Helleborus heeft het prima naar de zin onder bladverliezende bomen. s' Winter licht en 's zomers niet te heet. Bij Ann staan de planten echter ook in de volle zon en doen het prima! Er staan wel andere planten nog tussendoor (rozen/ phloxen) die er voor zorgen, dat de bodem niet te heet wordt. Waar Helleborus niet van houdt, zijn natte voeten! Maar welke (niet-moeras)plant houdt wèl van natte voeten? Tijdens de vorst bevriezen de knoppen die in het water staan en bij dooi, verrot de plant ondergronds. Plant een plant ook niet dieper dan ze in de pot staan, want als u ze dieper plant, waardoor een kuiltje ontstaat, loopt het smeltwater naar het hart van de plant en verrot alsnog.
Een Helleborus doet het geweldig op kleigrond. Zand is ook goed, mits u wat organisch materiaal toevoegt. Verder zorgt een kalkrijke bodemvoor een betere opname van meststoffen. Ann werkt oud blad en takjes door de grond en geeft in voor- en najaar mycorrhiza verrijkte organische mest.Koemestkorrels kunnen ook, maar als je teveel geeft, wordt de plant wat opgejaagd.
Nog iets over de plaats: zet de vroegbloeiende helleborus op een plaats waar u hem in die donkere dagen aan het begin van het jaar kunt ZIEN. Dus niet achterin de tuin waar u niet komt in die periode, maar naast de voordeur of in de buurt van het raam! Een Helleborus kan ook goed groeien en bloeien in een niet te kleine pot. Hiervoor gelden dan dezelfde eisen als in de volle grond: geen natte- of te hete voeten, goede organisch verrijkte grond en ook de bladeren afknippen zoals gezegd. Maar de plant behoeft wel iets meer zorg, dan dat deze in de volle grond staat.
Algemeen
Iets vroeger dan de Helleborus oriëntalis bloeit de stinkende nieskruid (Helleborus foetidus) en zo ook de Helleborus argutifolia (gekarteld blad en groene bloemen). Deze planten bloeien op de top van de ontwikkelde stengels en moeten derhalve niet in de wintermaanden worden afgeknipt, want dan knipt u de bloemknoppen af. De uitgebloeide stelen van deze planten, kunnen het beste na de bloei tot onderaan worden afgeknipt. Meestal worden deze stengels lelijk nadat de zaaddozen zijn opengesprongen. De plant ontwikkelt zich dan heel snel weer met nieuw blad.
De Helleborus is een heel sterke plant.